“Hé, volgens mij gaat dit over waar jullie mee bezig zijn: vitale zorg vanuit eigen veerkracht”. Met deze tip wees iemand ons onlangs op de film “Biggest Little Farm” (onder andere op Netflix te zien). Deze documentaire neemt ons mee in het verhaal van John en Mollie Chester uit Californië die besluiten om een verwaarloosd en uitgeput stuk land weer tot leven te brengen. Zij kiezen er bewust voor om daarbij vrijwel uitsluitend gebruik te maken van de eigen kracht van dit stuk land en van de omgeving.
Het is inderdaad een prachtige en mooi gemaakte film met een optimistische en inspirerende boodschap. En ja, ook ons viel direct de parallel op met de vormen van houdbare en betekenisvolle zorg die wij voor ogen hebben.
In de film kunnen we het stevige fundament ervaren dat aan deze droom ten grondslag ligt: hun visie op een maximale diversiteit aan levensvormen (planten en dieren) die samen een ‘vliegwiel’ vormen met een gezonde en vitale voedingsbodem. De levensvormen worden direct en indirect gevoed door de voedingsbodem, en de voedingsbodem wordt op haar beurt weer door hen gevoed. Het ‘vliegwiel’ houdt zichzelf in stand met minimale interventies, en levert daarnaast ook nog eens een rijke oogst aan voedings-opbrengsten.
Een ander belangrijk onderdeel van hun visie is dat hun focus niet is gericht op het vergroten van deze opbrengst, maar op het langs natuurlijke weg (met het vliegwiel) verrijken van de voedingsbodem met mineralen en micro-organismen. Waarbij het vliegwiel er vervolgens zelf voor gaat zorgen dat de opbrengst groter wordt.
Hoe kunnen we deze inzichten vertalen naar veerkracht versterkende zorg? Wat zouden in ons geval de ‘mineralen en micro-organismen’ zijn die bijdragen aan gezondheid? En hoe kan een ‘vliegwiel’ ontstaan waarin het dagelijks leven en een vruchtbare voedingsbodem elkaar blijven voeden en versterken ook als er sprake is van soms zware uitdagingen? En zou zo’n vliegwiel een kwaliteit van zorg kunnen opleveren die net zo goed en wellicht zelfs hoger is dan wij gewend zijn?
In de trajecten die wij de afgelopen jaren hebben gedaan hebben wij gemerkt dat het ‘veerkracht-ervaringen’ zijn die in het vliegwiel van ‘gezondheid versterkende veerkracht’ de rol van ‘mineralen en micro-organismen’ vervullen. Zulke veerkracht-ervaringen ontstaan als het lukt om ook onder moeilijke omstandigheden aan te blijven sluiten op de menselijke basisbehoeften. In ons werk maken wij daarbij gebruik van de drie basisbehoeften zoals gedefinieerd door Deci & Ryan in hun ‘self determination theory’:
- Behoefte aan het ervaren van steun en verbondenheid met anderen (relaties)
- Behoefte om toegerust te zijn om de voorliggende uitdagingen te hanteren (competentie) en
- Behoefte om bezig zijn met wat er voor mij echt toe doet (zingeving)
Ziekte, beperking of externe omstandigheden kunnen maken dat deze basisbehoeften onder druk komen te staan. Ondanks deze uitdagingen blijven veerkracht-ervaringen ontstaan door in alle omstandigheden aan te blijven sluiten op de drie basisbehoeften:
- (Zelf) vertrouwen te ontwikkelen (sluit aan op de behoefte aan relaties)
- Veerkracht-ervaringen opdoen in betekenisvolle activiteiten (sluit aan op de behoefte aan competentie)
- In-effectieve actie-reactiepatronen te doorbreken (sluit aan op de behoefte om te doen wat er doet)
Het repertoire waaruit iemand kan putten om tot veerkrachtervaringen te komen wordt bepaald door het sociale netwerk waarin mensen functioneren. In dat netwerk kijken mensen vanuit heel verschillende waarden naar een situatie. Hoe breder dit perspectief, hoe groter de kans op nieuwe veerkracht-ervaringen. Daarmee vormt dit netwerk met zijn diversiteit aan waardenperspectieven de voedingsbodem voor het vliegwiel van veerkracht-ervaringen. De ‘vruchtbaarheid’ van deze voedingsbodem wordt bepaald door:
- De wijsheid waarmee bewust naar nieuwe perspectieven wordt gezocht
- De mate waarin vanuit relaties constructief op diversiteit kan worden aangesloten en
- De beschikbaarheid van waarde(n)volle activiteiten om veerkrachtervaringen in op te doen
Door bewust aan te sluiten aan te sluiten op de drie basisbehoeften ontstaan nieuwe veerkrachtervaringen. Tegelijkertijd vergroten die keuzes ook de ‘vruchtbaarheid’ van de voedingsbodem. Waardoor de kans op veerkracht-ervaringen verder toeneemt. Het vliegwiel komt in beweging!
De afgelopen jaren hebben wij in vele situaties in de praktijk zo’n ‘vliegwiel’ van veerkracht versterkende gezondheid op gang helpen brengen. Door rond een zorgvraag netwerken te vormen en hen te helpen om de bewuste keuze te maken voor een ‘vliegwiel van veerkracht’. Samen met hen zetten we het vliegwiel in gang door te investeren in de voedingsbodem: wijsheid, diversiteit en betekenisvolle activiteiten. Van daaruit gaan we stap voor stap aan de slag om vanuit die voedingsbodem in het dagelijks leven steeds vaker en steeds bewuster veerkracht te ervaren. Na enige tijd begint het vliegwiel uit zichzelf te draaien, en zijn er steeds minder interventies nodig. De veerkrachtervaringen worden steeds robuuster en de voedingsbodem wordt steeds rijker. Waarbij tegelijkertijd de ervaren kwaliteit van leven toeneemt en de interventies en de (zorg)kosten afnemen.
Wij denken vanuit onze ervaring graag met je mee als je ook in jouw situatie wilt onderzoeken hoe de zorg kan worden vormgegeven als een 'vliegwiel van veerkracht-ervaringen': https://www.triplezeven.nl/contact-1
Dit is een Triple Zeven® mini-blog. Voor meer blogs en informatie over de kunst en kunde van ontknopen, ga naar onze website: www.triplezeven.nl